EEM-EEE

Türkçe(Türkish)
İngilizce(English)
Kaynakça(References)

1. Andre Marie Ampere(1775-1836)

Andre Ampere 20 Ocak 1775 te Lyon da doğdu. Annesinin adı Jeanne Antoinette (kızlık soyadı Desutieres Sarcey), babasının adı Jean Jacques Ampere dir. Jean Jacques Ampere bulunduğu bölgenin hükümet görevlisiydi. Ayrıca Jean Jacques Ampere zengin bir iş adamıydı. Jean Jacques Ampere, Andre Ampere ‘ye Latinceyi öğretmeyi denedi. Andre Ampere çok genç yaşta matematik ile ilgili kendi ilkelerini kurdu. Jean Jacques Ampere, Andre Ampere’nin matematik üzerine çalışmaları ile Andre Ampere’ye Latince öğretisinden vaz geçti. Andre Ampere on üç yaşında ilk yazısını ‘Academie de Lyon’ gönderdi fakat yayınlanmadı. Andre Ampere, Euler ve Bernoulli’nin çalışmalarını inceledi. Andre Ampere bu incelemeleri ile Latince’yi öğrendi.

Fransız devrimi ile birlikte Lyon ihtilalcilerin eline geçti. Bu esnada Andre Ampere’nin babası Jean Jacques Ampere ihtilalciler tarafından idam edildi. 1779 da Julie Carron ile evlendi. Andre Ampere 1796 yılıdan 1801 yılına kadar Matematik, Kimya ve dil dersleri verdi. 1801 yılında Fizik ve Kimya profesörü olarak Bourg’a taşındı. 1814 yılında eşi vefat etti. 1814 yılında Lyon lisesinde matematik profesörü oldu. 1814 yılında çeşitli çalışmalar sonucu kendisinin elektrodinamik adı verdiği elektrik ve manyetizma arasındaki ilişkiyi keşfetti. Çalışmalarını Danimarkalı fizikçi Hans Christian Örsted’in çalışmalarını inceleyerek devam etti. Bu çalışmalar sonucu Volta akımına maruz kalan bir iğnenin manyetikleştiğini öğrendi ve makaleler yayınladı. Bu makalelerde Akım taşıyan paralel tellerin üzerinden geçen akımın yönüne göre tellerin birbirini itip çektiğini ispat etmiştir. Bu ispata Ampere Kanunu adı verilmiştir. Ampere Kanununa göre aynı yönlü akım taşıyan teller birbirini çekerler, ters yönlü akım taşıyan teller ise birbirlerini iterler.

Ampere kanun klasik elektrodinamikhakkında bilgi veren Maxwell denklemlerinden Maxwell-Ampere denklemi olarak adlandırılan formülün oluşmasında kaynak olmuştur. 10 Haziran 1836 günü Marsilya da vefat etti ve mezarı Paris’te dir. Andre Ampere ölümünden 45 yıl sonra matematikçiler tarafından tanınmıştır. Ölümünden sonra SI(Fransızca: Systeme international d’unites) birim sisteminde elektrik akımı Amper olarak adlandırıldı.

Şekil 1: Manyetik alan gösterimi

Şekil 2: Akım taşıyan tellerin gösterimi

Şekil 3: Ampere Kanunu

Şekil 4: Maxwell-Ampere Kanunu

2. Andre Marie Ampere(1775-1836)

Andre Ampere was born at Lyon, 20 January 1775. His mother’s name is Jeanne Antoinette(her maiden surname: Desutieres Sarcey) and his Father’s name is Jean Jacques Ampere. Jean Jacques Ampere was government official in his region. Also Jean Jacques Ampere was a wealthy businessman. Latin was tried to teach to Andre Ampere by Jean Jacques Ampere.Andre Ampere studied on mathematics and created own principles. When Jean Jacques Ampere realize Andre Ampere’s studies at mathematics Jean Jacques Ampere give up to teach Latin. When Andre Ampere was thirteen He wrote his first essay and he sent Academie de Lyon. But not Published. While Andre Ampere examine the Euler and Bernoulli’s studies He learned Latin.

Lyon seized the revolutionaries with the French Revolution. At the same time Andre Ampere’s Father was executed by revolutionaries. Andre Ampere was married in 1779. Between 1796-1801 Andre Ampere gave lessons on Mathematics lessons, Chemistry lessons and Language lessons. He move to Bourg as a Mathematics and Chemistry professor. Andre Ampere’s wife died in 1814. In the same year he moved to Lyon as a Mathematics professor. He invented electrodynamics,named by Andre Ampere, the relationship between electric and Magnetism. He examine the Danish physicist Hans Christian Örsted’s Studies.at the end of this stuides He learned that A needle is exposed to voltaic current magnetization and published articles. Andre Ampere proved that Current-carrying wires according to the direction of the current flowing through the parallel wire is pulled by pushing each other in articles. His studies named with Ampere Law. According to Ampere Law, the same way the current carrying wires attract each other, and reverse current-carrying wires repel each other.

Equation,called Maxwell-Ampere Law, inspired by Ampere Law which has been the source of information of electrodynamics. Andre Ampere died in Marsilya,10 June 1836 and his grave is in Paris. After forty five years of his death Andre Ampere was recognized by mathematician. After his death, electricity was named Ampere according to SI(French:Syteme international d’unites) unit system.